سَنگواره یا فُسیل به بازماندههای کانیشده جانوران و گیاهان یا بازماندههای دیگر مثلآ ردپا گفته میشود.[1]
در شرایطی، گیاهان و حیوانا
ت مرده در زیر خاک دفن می شوند اما فاسد نمی شوند.آب به داخل خاک نفوذ می کند و مواد معدنی از قبیل آهن،سیلیکات و کلسیم را با خود می برند. این مواد دور واطراف گیاهان یا حیوانات مرده جمع می شوند و آنها را به همان صورت حفظ می کنند.[2]
مواد معدنی سنگ مانند به آهستگی به شیء اصلی نفوذ و چکه می کنند و بافت اندام اصلی با سیلیکات، کلسیت یا سولفید آهن جایگزین می شود و در نهایت یک فسیل سنگ مانند را تشکیل می دهد. بیشتر فسیل های چوب و استخوان به طریق سنگ شدن تشکیل می شوند. جایگزینی : بخش های سخت موجود زنده حل می شود و به وسیله مواد معدنی دیگر مانند کلسیت، سیلیکات، سولفید آهن یا آهن جایگزین می شود .[2]
تصویر زیر مربوط به فسیل یک بندپا از 545 میلیون سال قبل در دوره کامبرین است:
در سوره الاسرا آیه 17 نوشته شده است:
وَقَالُواْ أَئِذَا کُنَّا عِظَامًا وَرُفَاتًا أَإِنَّا لَمَبْعُوثُونَ خَلْقًا جَدِیدًا ﴿۴۹﴾قُل کُونُواْ حِجَارَةً أَوْ حَدِیدًا ﴿۵۰﴾أَوْ خَلْقًا مِّمَّا یَکْبُرُ فِی صُدُورِکُمْ فَسَیَقُولُونَ مَن یُعِیدُنَا قُلِ الَّذِی فَطَرَکُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ فَسَیُنْغِضُونَ إِلَیْکَ رُؤُوسَهُمْ وَیَقُولُونَ مَتَى هُوَ قُلْ عَسَى أَن یَکُونَ قَرِیبًا ﴿۵۱﴾
و گفتند آیا هنگامی که ما استخوانهای پوسیده و پراکندهای شدیم دگر بار آفرینش تازهای خواهیم یافت؟! ﴿۴۹﴾ بگو سنگ یا آهن باشید﴿۵۰﴾ هر مخلوقی که در نظر شما از این هم سختتر است (و از حیات و زندگی دورتر، باز خدا قادر است شما را به زندگی مجدد بازگرداند) آنها به زودی میگویند چه کسی ما را باز میگرداند؟ بگو همان کسی که روز نخست شما را آفرید، آنها سر خود را (از روی تعجب و انکار) به سوی تو خم میکنند و میگویند: در چه زمانی خواهد بود؟! بگو شاید نزدیک باشد. ﴿۵۱﴾
در این آیه خداوند به سنگ و آهن شدن اجساد اشاره می کند که مطابق متون علمی ذکر شده از منابع فسیل ها به سنگ تبدیل می شوند و فلز آهن نیز از دیدگاه علمی نقش مهمی در فسیل شدگی دارد و قدیمی ترین سنگواره های یافت شده نیز مربوط به رسوب آهن می باشند[3]که خداوند در 1400 سال قبل زمانی که علم زمین شناسی به صورت امروزی توسعه نیافته بود نیز به آن اشاره کرده است.